Strój kobiecy

Tradycyjny strój rozbarski męski i damski na odpuście parafialnym w Świętochłowicach-Lipinach.

Kobiety w strojach rozbarskich na odpuście w Świętochłowicach-Lipinach
Śląskie stroje kobiece różnią się w zależności od regionu, a nawet poszczególnych miast i wsi, z jakich pochodzą. Warto też zauważyć, że sposoby ubierania wzajemnie przenikały się wraz z przemieszczaniem się ludności w XIX i XX wieku. Mieszkanki Śląska zaczęły także dostosowywać swoje stroje do mody miejskiej, co zmieniło wygląd stroju jeszcze bardziej. Generalnie Ślązaczka mogła ubrać się na trzy sposoby:

• kiecka, zopaska, kabotek i wierzcheń

• kiecka, zopaska i jakla

• kiecka, zopaska, kabotek i merynka (chusta)

kiecka, Mazylonka - sięgająca do kostek spódnica, zapinana na guzik z prawej strony. W miejscu zapięcia znajdowała się kieszeń na pieniądze. Spódnice te były proste, czasem marszczone, zaś najdroższe były plisowane. Zazwyczaj były jednokolorowe, przy czym w jasnych chodziły młode kobiety, w ciemnych - starsze. Dół obszywano pliśbortami zwanymi też szczotkami, aby zabezpieczyć spódnice przed zniszczeniem.

zopaska - fartuch, sięgający kostek kawałek materiału przewiązany w pasie. Oprócz ochrony kiecki, zopaska służyła przede wszystkim do ozdoby. Była ręcznie malowana w motywy kwiatowe, wyszywana, ozdabiana koralikami, lub doszywano do niej koronki. Zopaskę zakładało się na wierzcheń.

kabotek - biała bluzka, noszona pod jaklą lub merynką była bardzo skromna, natomiast ta, która ubierano pod wierzcheń była bogato zdobiona, miała pufiaste rękawy wykończone haftem i koronką, oraz ozdobny kołnierz.

wierzcheń - rodzaj kamizelki czy bezrękawnika zapinany z przodu na pięć guzików, dekolt ozdobiony wstążką. Wierzcheń był jednokolorowy, zazwyczaj czerwony, wiśniowy, granatowy lub czarny. Był elementem stroju "paradnego" w przeciwieństwie do skromniejszej w formie jakli.

jakla - sięgający bioder kaftan, żakiet, w typie rozbarskim zapinany z przodu na guziki, tył nieznacznie dłuższy od przodu. Nazwa pochodzi z innych języków np. łac. iacca czy niem. jacke - żakiet, marynarka. Jakle ozdabiano malowanymi kwiatami, naszywanymi koronkami. Czasem miały one pufiaste rękawy lub koronkę doszytą do dolnej krawędzi, zwaną szpicą. Te formy zdobienia były jednak rzadkie w jakli typu bytomskiego, która była najczęściej pozbawiona tego typu ozdób. Była także krótsza od jakli w typie pszczyńskiej. Najbardziej elegancka była jakla z grubego, czarnego jedwabiu. W niej to Ślązaczki chodziły do kościoła. Był to także element stroju ślubnego.

​

Strój męski
Strój męski składa się z szaketu, kamizelki (westy), białej koszuli, jedwabnej chustki (jedbowki) lub wstążki (szlajfki), galot czyli spodni lub bizoków czyli spodni prasowanych na kant oraz szczewików czyli butów. Na głowie Ślązak nosił hut czyli kapelusz. Strój mężczyzny obecnie nazywa się ancugiem, nazwa ta kojarzona jest głównie z garniturem. Jednak niewielu ludzi pamięta, że w gwarze śląskiej słowo ancug oznaczało ogólnie strój męski jak i żeński.