Grupa etnograficzna Krakowiaków zamieszkuję rozległy teren, sięgając od północy górnego brzegu rzeki Nidy powyżej Jędrzejowa, od wschodu od rzeki Czarnej po okolice Tarnowa, południowej od linii Lipnicy Murowanej, Myślenic, Kalwarii Zebrzydowskiej aż po Kęty i zachodniej po rzekę Sołę i Przemszę.
Tak duży teren został przez badaczy podzielony na dwa obejmujące: Krakowiaków Zachodnich i Krakowiaków Wschodnich, co na postawie zasięgu występowania sukmany krakowskiej (białej) i kierezyji (brązowej) z charakterystycznym kołnierzem zwanym suką ustalił Tadeusz Seweryn.
Oba te regiony posiadają wiele wspólnego co widoczne jest w elementach stroju takich rogatywka czy kaftan męski, ale również wiele cech różnicujących te grupy. Wartym zaznaczania jest wytworzenie się kilku bardzo silnych ośrodków wyznaczających trendy w stroju ludowym takich jak np. w części Zachodniej: Chrzanów, Tyniec, Liszki, Zielonki, Gdów i Dobczyce czy najbardziej charakterystyczne Bronowice, a w części wschodniej: Proszowice, Szczurowa, Brzesko czy Zalipie.
Każde z tych ośrodków, choć było ich znacznie więcej wykształciło sobie kilka bardzo charakterystycznych elementów, dzięki którym można było odróżnić skąd jest jego właściciel.
Strój Krakowiaków zachował się stosunkowo długo, noszony powszechnie do lat 20-tych XIX wieku. W jego miejsce pojawił się "strój krakowski", daleki od tradycyjnych wzorców zwany również strojem sukiennickim, czy krakowskim-sukiennickim. Nobilitowany przez władze państwowe i kościelne szybko osiągnął funkcję stroju narodowego. Damska jego wersja, złożona z gorsetu wyszywanego cekinami, z przymocowanym do ramienia pękiem kolorowych wstążek, spódnicy tybetowej (kwiecistej), zapaski tiulowej czy bawełnianej z naszytymi kolorowymi wstążkami, białej bluzki przetrwała do lat obecnych, choć przez specjalistów jest mocno oponowana.
Grupa etnograficzna Krakowiaków zamieszkuję rozległy teren, sięgając od północy górnego brzegu rzeki Nidy powyżej Jędrzejowa, od wschodu od rzeki Czarnej po okolice Tarnowa, południowej od linii Lipnicy Murowanej, Myślenic, Kalwarii Zebrzydowskiej aż po Kęty i zachodniej po rzekę Sołę i Przemszę.
Tak duży teren został przez badaczy podzielony na dwa obejmujące: Krakowiaków Zachodnich i Krakowiaków Wschodnich, co na postawie zasięgu występowania sukmany krakowskiej (białej) i kierezyji (brązowej) z charakterystycznym kołnierzem zwanym suką ustalił Tadeusz Seweryn.
Oba te regiony posiadają wiele wspólnego co widoczne jest w elementach stroju takich rogatywka czy kaftan męski, ale również wiele cech różnicujących te grupy. Wartym zaznaczania jest wytworzenie się kilku bardzo silnych ośrodków wyznaczających trendy w stroju ludowym takich jak np. w części Zachodniej: Chrzanów, Tyniec, Liszki, Zielonki, Gdów i Dobczyce czy najbardziej charakterystyczne Bronowice, a w części wschodniej: Proszowice, Szczurowa, Brzesko czy Zalipie.
Każde z tych ośrodków, choć było ich znacznie więcej wykształciło sobie kilka bardzo charakterystycznych elementów, dzięki którym można było odróżnić skąd jest jego właściciel.
Strój Krakowiaków zachował się stosunkowo długo, noszony powszechnie do lat 20-tych XIX wieku. W jego miejsce pojawił się "strój krakowski", daleki od tradycyjnych wzorców zwany również strojem sukiennickim, czy krakowskim-sukiennickim. Nobilitowany przez władze państwowe i kościelne szybko osiągnął funkcję stroju narodowego. Damska jego wersja, złożona z gorsetu wyszywanego cekinami, z przymocowanym do ramienia pękiem kolorowych wstążek, spódnicy tybetowej (kwiecistej), zapaski tiulowej czy bawełnianej z naszytymi kolorowymi wstążkami, białej bluzki przetrwała do lat obecnych, choć przez specjalistów jest mocno oponowana.
Grupa etnograficzna Krakowiaków zamieszkuję rozległy teren, sięgając od północy górnego brzegu rzeki Nidy powyżej Jędrzejowa, od wschodu od rzeki Czarnej po okolice Tarnowa, południowej od linii Lipnicy Murowanej, Myślenic, Kalwarii Zebrzydowskiej aż po Kęty i zachodniej po rzekę Sołę i Przemszę.
Tak duży teren został przez badaczy podzielony na dwa obejmujące: Krakowiaków Zachodnich i Krakowiaków Wschodnich, co na postawie zasięgu występowania sukmany krakowskiej (białej) i kierezyji (brązowej) z charakterystycznym kołnierzem zwanym suką ustalił Tadeusz Seweryn.
Oba te regiony posiadają wiele wspólnego co widoczne jest w elementach stroju takich rogatywka czy kaftan męski, ale również wiele cech różnicujących te grupy. Wartym zaznaczania jest wytworzenie się kilku bardzo silnych ośrodków wyznaczających trendy w stroju ludowym takich jak np. w części Zachodniej: Chrzanów, Tyniec, Liszki, Zielonki, Gdów i Dobczyce czy najbardziej charakterystyczne Bronowice, a w części wschodniej: Proszowice, Szczurowa, Brzesko czy Zalipie.
Każde z tych ośrodków, choć było ich znacznie więcej wykształciło sobie kilka bardzo charakterystycznych elementów, dzięki którym można było odróżnić skąd jest jego właściciel.
Strój Krakowiaków zachował się stosunkowo długo, noszony powszechnie do lat 20-tych XIX wieku. W jego miejsce pojawił się "strój krakowski", daleki od tradycyjnych wzorców zwany również strojem sukiennickim, czy krakowskim-sukiennickim. Nobilitowany przez władze państwowe i kościelne szybko osiągnął funkcję stroju narodowego. Damska jego wersja, złożona z gorsetu wyszywanego cekinami, z przymocowanym do ramienia pękiem kolorowych wstążek, spódnicy tybetowej (kwiecistej), zapaski tiulowej czy bawełnianej z naszytymi kolorowymi wstążkami, białej bluzki przetrwała do lat obecnych, choć przez specjalistów jest mocno oponowana.
Lachy Limanowskie
Strój ludowy męski Lachów Limanowskich składał się z sukiennych spodni wpuszczonych do butów z cholewami, białej koszuli, na którą nakładano granatowy zdobiony kaftan lub kamizelkę. Ubiorem wierzchnim była lniana górnica z wyłogami, a dni chłodniejsze – sukienne gunie, sukmany lub gurmany.
Kobiety na lnianą koszulę i halkę nakładały kolorową spódnicę – najczęściej z tkaniny tybetowej – na nią zaś haftowaną białą zapaskę. Panny nosiły zdobione haftem i koralikami gorsety. Mężatki wyróżniała chusta związana w czepiec. Zimą noszono krótkie kożuszki i wełniane naramienne chusty. Na nogach kobiety nosiły wiązane trzewiki.
W centrum regionu Lachów Limanowskich dawny strój najszybciej zaginął. Na przełomie XIX i XX w. mężczyźni czasami nosili jeszcze latem „do kościoła” białe, lniane spodnie płócionki i białe, długie koszule na wypust, przepasane paskiem. Do tego wkładano granatowe kamizelki nowszego typu, z wykładanym kołnierzem i klapami, wykończone kolorową lamówką, różną w poszczególnych parafiach (czerwoną, niebieską, zieloną). Na wierzch zakładano jeszcze gdzieniegdzie płócienne górnice. Sukienne spodnie miejskiego kroju, granatowe lub czarne, jako jedyną ozdobą miewały czerwony sznurek w szwach nogawek. Zimą bogaci gospodarze nosili sfałdowane na biodrach, ozdobne kożuchy, szyte w Pisarzowej lub Starym Sączu.
Strój ludowy damski Lachów Limanowskich. Kobiety na przełomie XIX i XX w. nadal chodziły w długich, szerokich (na 5-6 półek) i fałdzistych spódnicach, najczęściej już z fabrycznych tkanin. Panny szyły je z batystu, muślinu, wzorzystego perkalu lub tybetu w kwiaty; starsze kobiety – z materiałów bawełnianych lub wełnianych w ciemniejszych, spokojnych kolorach. Pod spód nadal wkładano kilka spódnic spodnich oraz falbaniarz – płócienną, białą halkę wyciętą dołem w zęby, zdobioną białym haftem angielskim. Poza białymi zapaskami zdobionymi haftem lub kupną koronką, modne były zapaski alpagowe, czarne, z falbaną, zdobione szerokim szlakiem wielobarwnego kwiecistego haftu atłaskowego. Gorsety były już najczęściej aksamitne, czarne lub granatowe, obszywane ozdobną pasmanterią lub haftowane koralikami w kwiaty. Poza płóciennymi lub sukiennymi katankami, sfałdowanymi na biodrach, noszono szersze, proste wizytki, zdobione pasami ciemniejszej aplikacji, wyciętymi na krawędziach w zęby. Płócienne płachty wyszły już z użycia. Noszono zamiast nich rozmaite fabryczne chusty naramienne. Zamożne gospodynie chętnie nosiły drogie wełniane budrysówki w tureckie wzory. Na początku XX w. weszły w modę czarne trzewiki z cholewkami powyżej kostki, sznurowane.
Strój damski
Strój męski
