Grupa etnograficzna Krakowiaków zamieszkuję rozległy teren, sięgając od północy górnego brzegu rzeki Nidy powyżej Jędrzejowa, od wschodu od rzeki Czarnej po okolice Tarnowa, południowej od linii Lipnicy Murowanej, Myślenic, Kalwarii Zebrzydowskiej aż po Kęty i zachodniej po rzekę Sołę i Przemszę.
Tak duży teren został przez badaczy podzielony na dwa obejmujące: Krakowiaków Zachodnich i Krakowiaków Wschodnich, co na postawie zasięgu występowania sukmany krakowskiej (białej) i kierezyji (brązowej) z charakterystycznym kołnierzem zwanym suką ustalił Tadeusz Seweryn.
Oba te regiony posiadają wiele wspólnego co widoczne jest w elementach stroju takich rogatywka czy kaftan męski, ale również wiele cech różnicujących te grupy. Wartym zaznaczania jest wytworzenie się kilku bardzo silnych ośrodków wyznaczających trendy w stroju ludowym takich jak np. w części Zachodniej: Chrzanów, Tyniec, Liszki, Zielonki, Gdów i Dobczyce czy najbardziej charakterystyczne Bronowice, a w części wschodniej: Proszowice, Szczurowa, Brzesko czy Zalipie.
Każde z tych ośrodków, choć było ich znacznie więcej wykształciło sobie kilka bardzo charakterystycznych elementów, dzięki którym można było odróżnić skąd jest jego właściciel.
Strój Krakowiaków zachował się stosunkowo długo, noszony powszechnie do lat 20-tych XIX wieku. W jego miejsce pojawił się "strój krakowski", daleki od tradycyjnych wzorców zwany również strojem sukiennickim, czy krakowskim-sukiennickim. Nobilitowany przez władze państwowe i kościelne szybko osiągnął funkcję stroju narodowego. Damska jego wersja, złożona z gorsetu wyszywanego cekinami, z przymocowanym do ramienia pękiem kolorowych wstążek, spódnicy tybetowej (kwiecistej), zapaski tiulowej czy bawełnianej z naszytymi kolorowymi wstążkami, białej bluzki przetrwała do lat obecnych, choć przez specjalistów jest mocno oponowana.
Grupa etnograficzna Krakowiaków zamieszkuję rozległy teren, sięgając od północy górnego brzegu rzeki Nidy powyżej Jędrzejowa, od wschodu od rzeki Czarnej po okolice Tarnowa, południowej od linii Lipnicy Murowanej, Myślenic, Kalwarii Zebrzydowskiej aż po Kęty i zachodniej po rzekę Sołę i Przemszę.
Tak duży teren został przez badaczy podzielony na dwa obejmujące: Krakowiaków Zachodnich i Krakowiaków Wschodnich, co na postawie zasięgu występowania sukmany krakowskiej (białej) i kierezyji (brązowej) z charakterystycznym kołnierzem zwanym suką ustalił Tadeusz Seweryn.
Oba te regiony posiadają wiele wspólnego co widoczne jest w elementach stroju takich rogatywka czy kaftan męski, ale również wiele cech różnicujących te grupy. Wartym zaznaczania jest wytworzenie się kilku bardzo silnych ośrodków wyznaczających trendy w stroju ludowym takich jak np. w części Zachodniej: Chrzanów, Tyniec, Liszki, Zielonki, Gdów i Dobczyce czy najbardziej charakterystyczne Bronowice, a w części wschodniej: Proszowice, Szczurowa, Brzesko czy Zalipie.
Każde z tych ośrodków, choć było ich znacznie więcej wykształciło sobie kilka bardzo charakterystycznych elementów, dzięki którym można było odróżnić skąd jest jego właściciel.
Strój Krakowiaków zachował się stosunkowo długo, noszony powszechnie do lat 20-tych XIX wieku. W jego miejsce pojawił się "strój krakowski", daleki od tradycyjnych wzorców zwany również strojem sukiennickim, czy krakowskim-sukiennickim. Nobilitowany przez władze państwowe i kościelne szybko osiągnął funkcję stroju narodowego. Damska jego wersja, złożona z gorsetu wyszywanego cekinami, z przymocowanym do ramienia pękiem kolorowych wstążek, spódnicy tybetowej (kwiecistej), zapaski tiulowej czy bawełnianej z naszytymi kolorowymi wstążkami, białej bluzki przetrwała do lat obecnych, choć przez specjalistów jest mocno oponowana.
Grupa etnograficzna Krakowiaków zamieszkuję rozległy teren, sięgając od północy górnego brzegu rzeki Nidy powyżej Jędrzejowa, od wschodu od rzeki Czarnej po okolice Tarnowa, południowej od linii Lipnicy Murowanej, Myślenic, Kalwarii Zebrzydowskiej aż po Kęty i zachodniej po rzekę Sołę i Przemszę.
Tak duży teren został przez badaczy podzielony na dwa obejmujące: Krakowiaków Zachodnich i Krakowiaków Wschodnich, co na postawie zasięgu występowania sukmany krakowskiej (białej) i kierezyji (brązowej) z charakterystycznym kołnierzem zwanym suką ustalił Tadeusz Seweryn.
Oba te regiony posiadają wiele wspólnego co widoczne jest w elementach stroju takich rogatywka czy kaftan męski, ale również wiele cech różnicujących te grupy. Wartym zaznaczania jest wytworzenie się kilku bardzo silnych ośrodków wyznaczających trendy w stroju ludowym takich jak np. w części Zachodniej: Chrzanów, Tyniec, Liszki, Zielonki, Gdów i Dobczyce czy najbardziej charakterystyczne Bronowice, a w części wschodniej: Proszowice, Szczurowa, Brzesko czy Zalipie.
Każde z tych ośrodków, choć było ich znacznie więcej wykształciło sobie kilka bardzo charakterystycznych elementów, dzięki którym można było odróżnić skąd jest jego właściciel.
Strój Krakowiaków zachował się stosunkowo długo, noszony powszechnie do lat 20-tych XIX wieku. W jego miejsce pojawił się "strój krakowski", daleki od tradycyjnych wzorców zwany również strojem sukiennickim, czy krakowskim-sukiennickim. Nobilitowany przez władze państwowe i kościelne szybko osiągnął funkcję stroju narodowego. Damska jego wersja, złożona z gorsetu wyszywanego cekinami, z przymocowanym do ramienia pękiem kolorowych wstążek, spódnicy tybetowej (kwiecistej), zapaski tiulowej czy bawełnianej z naszytymi kolorowymi wstążkami, białej bluzki przetrwała do lat obecnych, choć przez specjalistów jest mocno oponowana.
LACHY SĄDECKIE
Grupa Lachów Sądeckich stanowi grupę o charakterze przejściowy między grupami krakowiakami a grupami góralskimi, powstała na skutek wzajemnego przenikania się grup i łączenia się kultury pasterskiej z kulturą rolniczą. Zamieszkuje obszar historycznej Sądecczyzny. Na północy zasięg grupy sięgał od Iwkowej (powiat. Brzeski), przez Bedzieszynę, Olszówkę oraz Jasienną, Cieniawę i Królową Polską na wschodzie. Południową granice wyznacza linia od Popardowej, Barcice, Moszczenicę po Kadczę aż do granicy zachodniej wyznaczonej po Młyńczyska, Żmiącą, Sechnę aż do Iwkowej. Grupa od północy graniczy z Krakowiakami, od wschodu z Pogórzanami, od południowego-wschodu z Łemkami, od południa z Góralami Sądeckimi a od Zachodu z Lachami Limanowskimi (Udziela). Ze względu na ogromny obszar zajmowany przez grupę, oddziaływanie sąsiadów zaobserwować można różnice co widać głównie na podstawie stroju.
